شناخت خود و آگاهی نسبت به ارزش های انسانی و الهی خویشتن ، چونان مشعلی شعله ور و فروزان در مسیر پر فراز و فرود زندگی است که آدمی را از احساسات سطحی و زودگذر دور ساخته، حقایق درخشان و جاودان زندگی را برابر نگاه دل و دیده ی آنان ترسیم می سازد و سرانجام انسان را به شادی و شادمانی واقعی رهنمون می سازد.

امام علی«ع» که گوهر گرانقدر وجود خود را با شناخت حقیقی و تمام عیار از گزند هوا و هوس های زودگذر حفظ نمود و پس از شصت و سه سال فوز و رستگاری خویش را - که سراسر سرور و شادمانی در آن نهفته است - در شهادت می نگریست، در این باره فرمود: «نابود شد کسی که ارزش خود ندانست؛ کسی که میان خود و خدا را اصلاح کند، پروردگار میان او و مردم را اصلاح خواهد کرد و کسی که امور آخرت را اصلاح کند، خداوند امور دنیای او را اصلاح خواهد کرد، شخصی که از درون جان واعظی دارد، خدا را بر او حافظی است؛ کسی که نهان خود را اصلاح کند، خداوند آشکار او را نیکو گرداند و کسی که برای دین خود کار کند، خدا دنیای او را کفایت فرماید و فردی که میان خود و خدا نیکو نماید، خدا میان او و مردم  را اصلاح خواهد کرد».

امام «ع» از سرای بصیرت و بینایی خود نگاهی به قله رفیع عظمت انسان و انسانیت کرده، می فرماید:« کسی که با - شناخت خویش - خود را گرامی دارد، هوا و هوس را خوار شمارد».

بی شک دست یابی به بصیرتی اینچنین، زمینه ساز رهایی از دام های خودخواهی، کبر و غرور شده، آدمی را از گرفتاری در آرزوهای پوچ  و شادی های گذران و کوتاه مدت که پایانی جز رنج و عذاب جاودان نخواهد داشت، می رهاند. از این روست که حضرت در سخنی سعادت آفرین به فراهم بودن راه های هدایت اشاره کرده و می فرماید: « اگر چشم بینا داشته باشید، حقیقت را نشانتان داده اند، اگر هدایت می طلبید، شما را هدایت کرده اند و اگر گوش شنوا دارید، حق را به گوشتان خوانده اند».

نگاهی نو در آیینه معارف به: خنده، شوخی، شادمانی، احمد لقمانی